Zaterdag 22 en zondag 23 oktober zijn veel Koude Oorlog locaties in het hele land voor één keer open! Zowel van de militaire als van de civiele verdediging: negen luchtwachttorens, commandoposten Bescherming Bevolking, atoomschuilkelders, PTT-bunkers en voormalige militaire vliegvelden.
In Maashees is de Luchtwachttoren deze twee dagen geopend van 11:00 – 17:00 uur.
Vanuit de MCMR Luitenant-generaal Bestkazerne in Vredepeel zijn enkele luchtmachtofficieren aanwezig. Zij zullen op zaterdag en zondag voorlichting geven over de toren. Op enkele educatieve borden zal te zien zijn hoe vijandelijke vliegtuigen te herkennen zijn.
De aanleiding voor het Koude Oorlog Weekend is de Cubacrisis, die 60 jaar geleden plaatsvond. De Koude Oorlog was toen op zijn hevigst. De spanningen tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie liep toen hoog op en de wereld hield zijn adem in voor een dreigende kernoorlog. De Verenigde Staten ontdekte door spionagevliegtuigen dat Cuba in het geheim (met hulp van de Sovjet-Unie) raketbases voor kernraketten aan het bouwen was. De Verenigde Staten reageerde op deze dreiging met een zeeblokkade van het eiland Cuba om te voorkomen dat Sovjetschepen met kernraketten Cuba konden bereiken. De schepen koersten richting de Amerikaanse blokkade en de spanning nam toe. Om een kernoorlog te voorkomen kwam het net op tijd tot een compromis tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Cuba ontmantelde de raketinstallaties op Cuba en de Verenigde Staten respecteerde de Cubaanse grenzen en soevereiniteit. Het was kantje boord, bleek achteraf. Een Russische onderzeeër dacht dat de oorlog al was uitgebroken en overwoog nucleair torpedo's in te zetten. Om de torpedo's af te vuren was toestemming van de 3 hoogste officieren op de onderzeeër nodig. De ondercommandant onthield zijn toestemming. Een catastrofale Derde Wereldoorlog was op het nippertje afgewend.
Het is alweer ruim drie decennia geleden dat de Koude Oorlog abrupt tot een abrupt einde kwam. Met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie (1991) verdwijnt ook de herinnering aan een tijdperk, die voornamelijk in het teken heeft gestaan van de constante dreiging van een alomvattende nucleaire oorlog. Met de zorgwekkende situatie in de Oekraïne is de Koude Oorlog echter weer actueler dan ooit.
Het landelijke Koude Oorlog Weekend wordt georganiseerd door Stichting Cultureel Erfgoed Koude Oorlog (CEKO).
Meer dan vijftig Koude Oorlog locaties verspreid over het hele land openen zaterdag 22 september en/of zondag 23 september hun deuren. Commandoposten Bescherming Bevolking, atoomschuilkelders, PTT-bunkers, voormalige militaire vliegbases en nog veel meer. Er zijn rondleidingen en activiteiten als fietstochten.
Luchtwachttoren 8J2 Maashees
‘Kijken, Luisteren, Doorgeven’, luidde het motto van het Korps Luchtwachtdienst, die deze militaire uitkijktoren tijdens de Koude Oorlog gebruikte om vijandelijke - lees Russische - vliegtuigen te spotten die lager vlogen dan de radar kon waarnemen. De luchtwachttoren ‘post Jacob 2’ is in 1953 gebouwd van prefab betonnen raatbouwelementen en is bijna 10 m hoog. De toren is in opdracht van Defensie ontworpen door architect M. Zwaagstra. N.V. Schokbeton in Kampen leverde de raatbouwelementen.
De toren maakte deel uit van een netwerk van 276 uitkijkposten, waarvan 139 torens, dat tussen 1951 en 1956 verspreid over het land werd aangelegd. Omdat vliegtuigen tot op 8 km hoorbaar waren, stonden de posten maximaal 16 km uit elkaar. Drie posten vormden samen een kring.
Op het open platform van de toren speurden luchtwachters met een kijker en op het gehoor het luchtruim af op vliegtuigen. Richting en afstand van gespotte vliegtuigen werden bepaald met een peilinstrument, het luchtwachtinstrument. Waarnemingen werden per telefoon doorgegeven aan het luchtwachtcentrum in Eindhoven, dat in verbinding stond met het landelijke commandocentrum in Driebergen. De postcommandant van deze toren was Martinus Jansen, Tien de Post, uit Vierlingsbeek.
Door snellere vliegtuigen en verbeterde radar was het via oog en oor volgen van vliegtuigen begin jaren zestig nutteloos geworden. In 1964 werd het KLD daarom sterk ingekrompen en in 1968 opgeheven. Luchtwachttoren Maashees verloor zijn functie, maar bleef overeind en is nu een van de slechts negentien nog bestaande luchtwachttorens. De toren is nu particulier eigendom. In 2015 is enthousiast gewerkt aan het herstel ervan.
Meer info:
Plan je bezoek op: www.koudeoorlog.nl
Trefwoorden:
Luchtwachttoren: Militair Erfgoed uit de Koude Oorlog
Gebouwd in 1953, hersteld in 2015
Torenbeheerder: Maria van Dorst
Opengesteld: Herdenking Koude Oorlog Weekend, 22 en 23 oktober 2022 van 11:00 – 17:00 uur
Toegang: gratis (vrijwillige donatie box aanwezig)
Adres: Broekweg 2, 5823 AT Maashees
Info: 0478 – 636023, 06-5776 7892
