In Limburg start in februari de campagne ‘Dacht het niet!’ om inwoners en ondernemers bewuster te maken van cybercriminaliteit. Céline Snijckers, ketenregisseur Cyber bij RIEC Limburg, legt uit waarom deze campagne nodig is en hoe mensen zichzelf beter kunnen beschermen.

Waarom is cybercriminaliteit zo’n groot probleem in Limburg?

“De digitalisering heeft ons leven makkelijker gemaakt, maar ook kwetsbaarder,” begint Snijckers. “Als samenleving vertrouwen we enorm op digitale systemen: van internetbankieren tot slimme apparaten en het opslaan van gevoelige informatie. Dat biedt cybercriminelen volop kansen om mensen te misleiden en schade aan te richten.”

Volgens Snijckers wordt dit probleem ook in Limburg steeds zichtbaarder. “We zien een stijging in online fraude zoals aan- en verkoopfraude, bankhelpdeskfraude en phishing. De financiële schade is vaak groot, maar ook de emotionele impact mag je niet onderschatten. Slachtoffers voelen zich bedrogen en soms zelfs geïntimideerd. Dat maakt het extra belangrijk dat we mensen bewust maken van de risico’s en hen tools geven om zichzelf te beschermen.”

Hoewel exacte cijfers moeilijk te achterhalen zijn, wijst ze erop dat cybercriminaliteit vaak niet wordt gemeld. “We weten dat slechts een klein percentage aangifte doet, omdat mensen zich schamen of denken dat het geen zin heeft. Maar iedere melding helpt ons om de omvang van het probleem beter in kaart te brengen.”

De meest voorkomende fraudevormen en nieuwe dreigingen

Naast bekende vormen van fraude, zoals bankhelpdeskfraude, aan- en verkoopfraude en hulpvraagfraude, wijst Snijckers op de opkomst van quishing. “Quishing is een combinatie van phishing en QR-codes. Criminelen gebruiken QR-codes om mensen naar nepwebsites te leiden of hun gegevens te stelen. Je ziet dit bijvoorbeeld op parkeerautomaten, waar valse QR-codes worden geplakt. Mensen scannen deze nietsvermoedend en denken te betalen voor het parkeergeld. Dit blijkt echter om fraude te gaan.

Wat kunnen inwoners doen om zichzelf te beschermen?

Snijckers benadrukt dat alertheid de eerste verdedigingslinie is tegen cybercriminaliteit. “Cybercriminelen maken vaak gebruik van emoties zoals angst of nieuwsgierigheid. Bijvoorbeeld door een e-mail te sturen waarin staat dat je bankaccount wordt geblokkeerd, of een bericht met een waanzinnige aanbieding. Het is belangrijk om niet meteen te reageren, maar eerst na te denken.”

Ze raadt aan om verdachte berichten of links altijd extra te controleren. “Kijk bijvoorbeeld goed naar het e-mailadres van de afzender. Vaak lijkt het op een officieel adres, maar bevat het kleine afwijkingen. Klik ook niet zomaar op links in berichten, en bij twijfel kun je altijd contact opnemen met de organisatie via hun officiële kanalen.”

Ook benadrukt ze het belang van sterke wachtwoorden en tweefactorauthenticatie. “Gebruik voor elke account een uniek wachtwoord en schakel waar mogelijk tweefactorauthenticatie in. Als je verdachte activiteiten ziet, zoals onbekende inlogpogingen, wees dan meteen alert en zeg: ‘Dacht het niet!’. Door snel te handelen, kun je schade beperken.”

Wat maakt de campagne ‘Dacht het niet!’ uniek?

De campagne is een initiatief van de Taskforce Cyber Limburg, een samenwerkingsverband van Limburgse gemeenten, de politie, het Openbaar Ministerie, Platform Veilig Ondernemen (PVO) en het RIEC Limburg. “Wat de campagne zo sterk maakt, is de gezamenlijke aanpak,” legt Snijckers uit. “We combineren kennis en middelen om cybercriminaliteit effectief te bestrijden en mensen beter te beschermen.”

Ze benadrukt dat de campagne gericht is op bewustwording en praktische tips. “We willen dat mensen cyberdreigingen herkennen en weten hoe ze moeten handelen. Denk aan het herkennen van verdachte QR-codes of het gebruik van veilige wachtwoorden. Het doel is dat iedereen in Limburg, van ondernemers tot scholieren, zich digitaal veiliger voelt.”

Hoe kunnen ondernemers en scholieren bijdragen aan digitale veiligheid?

Volgens Snijckers speelt iedereen een rol in het vergroten van digitale veiligheid. “Ondernemers moeten investeren in beveiligingssystemen en hun medewerkers trainen om cyberdreigingen te herkennen. Vaak zijn werknemers de zwakste schakel, omdat ze bijvoorbeeld klikken op een phishing-mail. Door hen bewust te maken van de risico’s, kun je veel ellende voorkomen.”

Voor jongeren ziet ze een belangrijke taak in het kritisch omgaan met hun online gedrag. “Gebruik veilige wachtwoorden, stel je privacy-instellingen goed in en wees voorzichtig met wat je online deelt. Jongeren kunnen ook hun ouders en grootouders helpen om veilig online te blijven, bijvoorbeeld door uit te leggen hoe je verdachte berichten herkent.”

Een oproep aan Limburgers

Snijckers sluit af met een duidelijke boodschap: “Cybercriminaliteit kan iedereen overkomen. Er is geen reden om je te schamen, maar het is wél belangrijk om alert te blijven en snel te handelen als je slachtoffer wordt. Meld incidenten direct bij je bank of de politie en wijzig je wachtwoorden.”

“Met de campagne willen we Limburgers handvatten geven om zichzelf te beschermen. Door samen te werken en kritisch te blijven, kunnen we cybercriminelen een stap voor blijven. Zeg gewoon: ‘Dacht het niet!’.”