Op de landingsbaan van de Luitenant-generaal Bestkazerne in Vredepeel lijkt op het eerste gezicht een simpel tentenkamp te staan. Maar schijn bedriegt.

“Dit is de meest complexe NAVO-oefening in ons vakgebied in Europa”, legt luitenant-kolonel Edwin de Boer uit. Tijdens de oefening JPOW oefenen ruim 700 ‘spelers’ een luchtoorlog tegen drie vijandelijke landen die nauw samenwerken.

Het is een mooie dag in Rubicon, een verzonnen land in het Midden-Oosten. Maar ineens vliegt een ballistische raket door het luchtruim richting Berlijn, tot afgrijzen van de elf NAVO-landen die aan de oefening meedoen. Er moet snel geschakeld worden tussen verschillende landen, verschillende delen van de krijgsmacht en verschillende wapensystemen. De raket is binnen twintig minuten bij het doel. Hoe kan het onding het beste neergehaald worden? En wie gaat dat doen?

De oefening JPOW op de Luitenant-generaal Bestkazerne wordt elke twee jaar gehouden. De kazerne is drie weken lang het toneel van een denkbeeldige grootschalige luchtaanval op Europa van ‘een aantal boze buurlanden in het oosten’. Alles is gericht op de luchtverdediging. De Patrioteenheden staan klaar. Maar ook vliegtuigen, schepen en drones worden ingezet. Maar niet echt natuurlijk.

"Het is belangrijk dat we samen vechten, je kunt het niet alleen."

Honderden medewerkers in actie

De 700 deelnemers aan de oefening worden 'spelers' genoemd. Ze zitten achter computerschermen in zwart afgeschermde ruimtes, die zwaar beveiligd worden. Alle elektronische apparatuur, zoals telefoons en smartwatches, moeten achtergelaten worden in een kluis. De ‘spelers’ komen uit Litouwen, Noorwegen, Hongarije, Groot-Brittannië of Duitsland. Sommige landen zijn nieuwkomers, zoals Roemenië, dat sinds 2020 in bezit is van een Patriotsysteem. Roemenië grenst aan Oekraïne, dus het oorlogsgeweld is dichtbij.

Kapitein Traian Brehui uit Roemenië: “Dit is een geweldige gelegenheid aan onze bondgenoten te laten zien dat we klaar zijn om het luchtafweersysteem te gebruiken. Het is belangrijk dat we samen vechten met andere landen. Je kunt het niet alleen. Of we goed voorbereid zijn? Natuurlijk. Hoewel je nooit helemaal klaar bent voor een plotselinge oorlog.”

"Er was nooit een echte kans dat we aangevallen zouden worden."

De luchtafweer vanaf de grond is een klein vakgebied in de krijgsmacht. Maar door de invasie van Rusland in Oekraïne is er veel meer aandacht voor.

“Er was nooit een echte kans dat we aangevallen zouden worden", zegt luitenant-kolonel de Boer. "Door Oekraïne is dat gevoel aan het veranderen. De luchtafweer vanaf de grond krijgt militair meer aandacht. Deze aandacht hadden we voor het laatst in de Koude Oorlog."

Werving extra medewerkers

De Patrioteenheid op Vredepeel wordt binnenkort uitgebreid. Aan de gevel van de basis hangen al vacatures.

De Patriotraket is slechts een van de systemen waarmee geoefend wordt tijdens JPOW. “Vijanden kunnen ons vanuit de lucht met allerlei wapens bedreigen”, zegt De Boer. “Er bestaat niet één enkel systeem dat alle dreigingen kan oplossen. Elk systeem heeft zijn eigen kracht. Het is belangrijk om een zo compleet mogelijke combinatie van die systemen te hebben. En daarbij moeten we samen goed communiceren.”

De oefening speelt zich vijf jaar in de toekomst af. “We weten wat tegenstanders aan het ontwikkelen zijn”, zegt De Boer. “Bij ons zitten drones al tien jaar in het oefenscenario. Of denk aan zogeheten hypersonic glide vehicles, hypermoderne raketten. Die vliegen door de atmosfeer en komen heel hard naar beneden. En vergeet cyberaanvallen niet.”

Over de oefenscenario's wordt weinig verteld. Die komen namelijk wel heel dicht bij de werkelijkheid. De ballistische raket haalt Berlijn gelukkig niet en wordt op tijd neergehaald.

De Roemeense Patrioteenheid in actie tijdens de oefening op Vredepeel (Foto: Defensie)