In juli 2021 zorgde extreme wateroverlast in Duitsland, België en Limburg voor een snelle stijging van het waterpeil in de Maas en zijrivier de Roer. Dit zorgde in regio Limburg-Noord voor grote wateroverlast in de 13 gemeenten aan deze rivieren. In de leerevaluatie Hoogwater Maas en Roer staat wat er goed ging bij de bestrijding van het hoogwater afgelopen zomer en welke verbeterpunten er zijn voor de crisisorganisatie van Veiligheidsregio Limburg-Noord.

Hoogwater in de zomer

Het hoogwater in juli 2021 was een uitzonderlijke situatie, niet alleen de Maas maar ook de zijrivieren liepen vol. Door de extreme regenval in de Eifel, Ardennen en Limburg bereikten de Maas en Roer in korte tijd een uitzonderlijk hoog waterpeil, iets wat niet eerder voorkwam in de zomer. Dit bracht nieuwe uitdagingen met zich mee. Zo werden de uitwaarden gebruikt voor recreatie (campings) en het grazen van vee. Ook had de begroeiing, die normaal in de winterperiode minimaal is, invloed op de stroming en ruimte voor het water. Daarnaast zorgde het zomerse weer voor ramptoerisme. Het was ook de eerste keer dat de Maaswerken werden getest. Dit alles zorgde voor een ander hoogwater dan in 1993 en 1995.

Externe evaluatie

Het onderzoek naar de hoogwaterramp is extern uitgevoerd door het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement (COT). Uit analyse van alle documenten, waaronder het belevingsonderzoek en lokale evaluaties van o.a. dorpsraden en vele interviews met betrokkenen hebben zij gekeken naar de uitdagingen die ontstonden bij dit hoogwater en de manier waarop de crisisorganisatie van Veiligheidsregio Limburg-Noord (VRLN) daarmee om is gegaan. De aanbevelingen worden door de veiligheidsregio en alle crisispartners gebruikt om van te leren en te verbeteren.

Houd zaken vast die goed verliepen

De crisisorganisatie maakte snel de inschatting dat de hoogwatercrisis steeds op meerdere plekken in een andere fase zou zijn. Deze keuze voor flexibele opschaling en lokale besluitvorming waar nodig werkte daarom goed, zo blijkt uit het onderzoek. “Het denken in scenario's tijdens de crisis zorgde ervoor dat we steeds vooruit konden werken,” vertelt Jac Rooijmans, directeur VRLN. “We informeerden de gemeenten over de verschillende hoogwaterscenario's waar zij rekening mee moesten houden. De gemeenten wisten vervolgens welke maatregelen hoorden bij welk scenario".

De regio investeerde in een capabele organisatie met uithoudingsvermogen door ook crisisfunctionarissen van buiten de regio in te zetten, om zo de eigen teams niet te zwaar te belasten. Deze mensen waren immers in de eigen gemeente hard nodig. Rooijmans kijkt dankbaar terug op de samenwerking met collega's uit het land: “Op onze vraag om ondersteuning werd hartverwarmend gereageerd. Omdat we werken volgens algemeen bekende standaarden konden collega's uit andere regio's meteen meedraaien en voelden ze zich thuis in onze teams. Zo konden onze eigen mensen met een gerust gevoel af en toe even rust pakken, wat ontzettend waardevol is in een crisis die dagenlange inzet vraagt.”

De afstemming van de communicatielijnen tussen regionaal en lokaal verliep goed, concludeert het COT. De veiligheidsregio communiceerde over het regionale beeld en deelde de kernboodschap en Q&A's die gemeenten zelf konden aanvullen en plaatsen op eigen kanalen. Dit kan verder verbeterd worden door de kennis van crisiscommunicatie in de gemeenten te vergroten en door steeds oog te houden voor de lokale verschillen en behoeften bij bewoners.

Verbeter de informatie

De evaluatie van het COT laat zien dat naast zaken die goed gingen, er ook punten van verbetering zijn. Zo kan de informatie over waterstanden, overloopgebieden en zwakke plekken met mogelijke maatregelen beter uitgewerkt worden. Dit begint met het samenvoegen van de beelden van Rijkswaterstaat en het Waterschap. Daarnaast is het belangrijk om deze informatie sneller en duidelijker te delen met gemeenten en inwoners. Bijvoorbeeld door niet te praten over de stroomsnelheid in m3, maar dit te vertalen naar hoe hoog het water komt. Maak een duidelijk plan voor het opstellen van een goed waterbeeld en mogelijke scenario’s van wat die waterstand per gemeente betekent, zodat de risico’s beter in beeld zijn en lokaal eerder passende maatregelen voorbereid kunnen worden.

Betrek inwoners bij verbetering van lokale plannen

Tijdens de hoogwatercrisis riep de voorzitter van de veiligheidsregio inwoners op om ook zelf maatregelen te nemen en elkaar te helpen. Hieraan werd massaal gehoor gegeven en deze lokale initiatieven werden waar mogelijk actief ondersteund. Regionaal en lokaal was er echter geen plan voor de inzet en coördinatie van burgerinitiatieven, zo blijkt uit de evaluatie. Daarnaast hadden de inwoners behoefte aan meer informatie over wat ze zelf konden doen. Het COT adviseert: Breid de huidige lokale hoogwaterplannen van de gemeenten uit met kaarten van evacuatiegebieden en heldere instructies waar inwoners bij een crisis mee aan de slag kunnen. Betrek dorpsraden, lokale ondernemers en verenigingen vooraf bij deze plannen, zodat saamhorigheid wordt versterkt en de initiatieven van inwoners meer effect hebben.

"Deze en ook de andere aanbevelingen uit de evaluatie helpen ons, om samen met onze crisispartners en gemeenten, onze regionale crisisorganisatie verder te verbeteren. De leerpunten uit deze evaluatie worden opgepakt door de operationele mensen in onze crisisorganisatie. Daarnaast zal het COT de verschillende hoogwaterevaluaties ‘op elkaar leggen’ om zo de gezamenlijke leerpunten nog beter in beeld te brengen,” besluit Rooijmans.

Gemeente Venray

De gebeurtenissen in de gemeente Venray uitgelicht:

De gemeente Venray verwachtte niet dat de Maas over de dijk zou treden. Vanaf vrijdag 16 juli 2021 gold wel een noodverordening voor de dorpen Blitterswijck, Wanssum en Geijsteren. Evacuaties van deze dorpen waren op dit moment niet aan de orde. Bewoners van 22 buitendijkse woningen werden echter wel verzocht te evacueren. Verschillende campings die direct langs de rivieren liggen, waaronder camping Landgoed Geijsteren, werden eveneens geëvacueerd. In overleg met het ROT werd de Parallelbaan Koninginnebrug afgesloten. Op verzoek van de regio werd de locatie bij het parkeerterrein Wanssum ingericht voor het vullen en distribueren van zandzakken. De gemeente bood 250 Big Bags aan voor gemeenten die dit nodig hebben.

De volledige rapportage, een publieksversie en filmpje met een overzicht van de gebeurtenissen per gemeente is te vinden op www.vrln.nl

 Na bijna twee jaar corona missen kerkgangers het fysieke samenkomen in de kerk het meeste. Dat blijkt uit een onderzoek van Actie Kerkbalans dat vrijdag is gepresenteerd. Bijna de helft van de ondervraagde gelovigen noemt het fysiek aanwezig zijn bij vieringen als grootste gemis. Dit is een opvallend verschil met vorig jaar, toen het samen zingen het meest werd gemist.

 Het afgelopen jaar volgde de meerderheid van de kerkgangers vieringen van hun parochie online. Twee derde vond dit prettig, maar toch blijkt er een duidelijke voorkeur voor fysiek samenkomen. Deze voorkeur is sterk toegenomen in vergelijking met 2020. Maar liefst 48% van de gelovigen noemt fysieke aanwezigheid als het grootste gemis in coronatijd, ten opzichte van 34% in 2020. Samen zingen, wat vorig jaar het meest werd gemist, wordt dit jaar door 39% van de kerkleden genoemd als belangrijkste gemis. Daarna volgt de ontmoetingen met medekerkleden (28%).

Duidelijk signaal

“De uitkomst van het onderzoek is een duidelijk signaal dat veel kerkgangers de contacten die ze hebben via hun kerk, missen”, aldus Anna Kruse, woordvoerder van Actie Kerkbalans. “De kerk voorziet in een behoefte van kerkbetrokkenen om elkaar te zien, betrokken te zijn bij elkaar, samen het geloof te delen en de sacramenten te vieren. Juist het ‘samen kerk-zijn’ heeft grote waarde. In coronatijd is dit minder mogelijk. Nu de crisis langer duurt, gaan parochianen dan ook vooral het contact en de betrokkenheid bij elkaar meer missen.”

 Fysiek boven livestream

Vieringen via de livestream worden gewaardeerd. Zo’n 47% van de kerkgangers volgt diensten online en 69% van deze mensen heeft dit als prettig ervaren. Toch wil 45% van deze groep bij voorkeur niet op digitale wijze betrokken blijven. “Dit laat zien dat kerkgangers digitale vieringen waarderen wanneer het niet anders kan, maar liever terugkeren naar fysieke samenkomsten zodra de crisis voorbij is”, aldus Kruse. Van alle respondenten geeft 63% de voorkeur aan het fysiek samenkomen. Van de kerkleden die regelmatig (minstens eens per maand) naar de kerk gaan, is dit zelfs 90%.

 Digitale voordelen behouden

Er zijn ook onderdelen van kerk-zijn in coronatijd die kerkgangers graag zouden behouden. Bijna 40% van de kerkgangers vindt het prettig ook in de toekomst kerkdiensten op een ander moment te kunnen terugkijken of -luisteren. 33% wil digitaal kunnen blijven meeleven met kerkdiensten en 21% wil blijven collecteren via een app of QR-code.

 Actie Kerkbalans

De resultaten komen voort uit onderzoek dat onderzoeksbureau Citisens in opdracht van Actie Kerkbalans uitvoerde onder zo’n 2.000 leden van de vier betrokken kerkgenootschappen. Actie Kerkbalans is een gezamenlijke actie van de Rooms-katholieke Kerk, de Protestantse Kerk, de Oudkatholieke Kerk en de Evangelische Broedergemeente. Met de actie vragen zij hun leden jaarlijks een financiële bijdrage voor de eigen parochie of gemeente.

 In het onderzoek werden gelovigen ook gevraagd naar hun betrokkenheid bij Actie Kerkbalans. Bijna alle deelnemers (93%) zijn bekend met Actie Kerkbalans en driekwart vindt de actie belangrijk voor de toekomst van hun kerk of parochie. Kerkgangers geven vooral graag voor hun plaatselijke kerk en dan met name voor concrete doelen zoals het gebouw en de pastorale beroepskrachten. Daarnaast blijkt dat veel leden (44%) het heel belangrijk vinden als hun kerkbestuur laat weten waar giften voor zijn gebruikt.

Bewoners en ondernemers in het Henseniuskwartier (wijk Langstraat-Paterslaan-Henseniusstraat) in Venray vinden het een goed idee als er cameratoezicht komt in de wijk en als de straatverlichting verbetert.

Deze maatregelen dragen positief bij aan het gevoel van veiligheid in de buurt, zo blijkt uit de resultaten van de enquête die de gemeente eind 2021 hield onder inwoners en ondernemers in de wijk. De gemeenteraad neemt op 15 februari een besluit over mogelijke maatregelen om het woon- en leefklimaat in de wijk te verbeteren.

Al langer is de gemeente met een groep betrokken bewoners en ondernemers in gesprek over maatregelen en proefprojecten om de veiligheid en leefbaarheid in het Henseniuskwartier te verbeteren. Diverse voorstellen die met deze groep zijn besproken zijn eind 2021 via een enquête voorgelegd aan alle bewoners in de wijk. 141 Bewoners en ondernemers hebben de vragenlijst ingevuld.

Cameratoezicht en betere straatverlichting

Een ruime meerderheid van de respondenten geeft aan dat er maatregelen nodig zijn om het wonen en werken in de wijk te verbeteren. Cameratoezicht en het verbeteren van de straatverlichting zijn twee maatregelen die hoog scoren en bijdragen aan het veiligheidsgevoel in de wijk. Bewoners verwachten dat er met deze maatregelen minder gedeald wordt, minder zwerfaval gedumpt en minder vandalisme zal zijn.

Autovrij

Een van de proefprojecten die via de enquête is voorgelegd aan de bewoners, is het autovrij maken van de Henseniusstraat tussen 17:00 en 20:00 uur. Dit zijn de tijden waarop er erg veel verkeer door de straat gaat. Zo'n 40% van de bewoners in de wijk verwacht dat het hierdoor rustiger wordt en dat de verkeersoverlast afneemt. Bewoners die buiten het gebied wonen, denken juist dat de verkeersbewegingen zich dan gaan verplaatsen naar de Paterslaan en de Kruisstraat.

Parkeren

Over het parkeren is verdeeldheid in de wijk en in de directe omgeving. Het invoeren van vergunningparkeren leidt tot betere parkeermogelijkheden voor bewoners, denkt 38%. Vooral de bewoners in de directe omgeving van het gebied geven aan deze maatregel belangrijk te vinden. 32% Twijfelt wel over het effect van deze maatregel wanneer er niet gehandhaafd wordt. Over het herinvoeren van betaald parkeren zijn de bewoners in de wijk minder enthousiast in tegenstelling tot bewoners in de directe omgeving.

Bijna de helft van de bewoners in de directe omgeving vindt het invoeren van betaald parkeren een belangrijke maatregel. Over het stimuleren van het gebruik van de parkeergarage Centrum is het merendeel van de bewoners (67%) niet enthousiast. De parkeergarage ligt te ver weg van de woning of onderneming, zo geeft de groep aan. Ook een goedkoper abonnement trekt bewoners niet over de streep om de auto in de parkeergarage te zetten.

In de enquête geven veel bewoners ook de tip mee om de coffeeshops te verplaatsen. Dat is geen eenvoudige maatregel en vraagt om aanvullend onderzoek. Ook hierover zal de gemeenteraad op 15 februari spreken.

De druk op de ziekenhuizen blijft hoog. Hoe meer mensen gevaccineerd en geboosterd zijn, hoe minder kans op ernstige complicaties en ziekenhuisopnames. VieCuri wil mensen motiveren om zo snel mogelijk de boosterprik te laten zetten om de zorg draaiende te houden.

Noord-Limburg is vanaf het begin van de pandemie één van de zwaarst getroffen regio’s van Nederland en het aantal coronabesmettingen blijft hier hoog. Met de opkomst van Omikronvariant vreest het ziekenhuis een nieuwe toename van het aantal ziekenhuisopnames. Om de inwoners te motiveren om zo snel als mogelijk de boosterprik te halen, is VieCuri de videocampagne ‘Ik laat mij boosteren, u ook?’ gestart.

Voor een ziekenhuis is het ontzettend belangrijk dat zoveel mogelijk mensen zich laten vaccineren en boosteren. Longarts Harry Pouwels: “We ervaren elke dag hoe het is om onder extreem hoge druk te moeten werken. Er worden veel patiënten aan ons toevertrouwd en zij rekenen op onze onvermoeide inzet. Dit doen we natuurlijk graag en met onverminderde passie. Toch blijft het moeilijk om te zien hoe ziek coronapatiënten kunnen worden en om voor andere patiënten de reguliere zorg steeds maar te blijven uitstellen. Dáárom is boosteren zo belangrijk. Een boosterprik beschermt onze medewerkers, onze patiënten én helpt ons de zorg draaiende te houden.” Om de GGD te ondersteunen en de vaccinaties in een stroomversnelling te brengen, is VieCuri onlangs gestart met het zetten van boosterprikken bij patiënten die een afspraak hebben in het ziekenhuis.

Op dit moment (vrijdag 7 januari) heeft VieCuri 36 coronapatiënten in opname, waarvan 29 op de verpleegafdeling en 7 op de IC. Dit beeld is redelijk stabiel en is de afgelopen weken zelfs iets afgenomen. De verwachting is tot en met volgende week een verdere, lichte daling van het aantal opgenomen coronapatiënten. In de regio Venlo is al een stijging te zien van het aantal positieve besmettingen door de Omikronvariant. IJsbrand Schouten, bestuursvoorzitter VieCuri: “Wij verwachten dat over twee weken de opnames in het ziekenhuis zullen toenemen. In die zin kun je stellen dat dit de stilte voor de storm is, waarbij we natuurlijk hopen dat deze storm gaat meevallen”.

Mensen die twijfelen over vaccineren kunnen kijken op www.overvaccineren.nl. Dit is een website van de overheid waar twijfels over vaccineren bespreekbaar worden gemaakt en antwoorden gegeven worden. Meer informatie over de campagne staat op www.viecuri.nl/booster. De campagne ‘Ik laat mij boosteren, u ook?’ loopt van vrijdag 7 januari tot en met 28 januari 2022.