Volgens burgemeester Theo Weterings van de gemeente Tilburg is de verplichte aanwijzing van een noodopvanglocaties voor asielzoekers niet de manier waarop de overheid om moet gaan met de gemeenten. Dat zegt hij namens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in Nieuwsuur.

Onlangs wees demissionair staatssecretaris Ankie Broekers-Knol van Justitie, de gemeenten Venray, Gorinchem, Enschede en de regio Rotterdam aan om verplicht noodopvang voor asielzoekers te faciliteren. 

De inzet van dit middel kan de verhoudingen tussen het Rijk en de gemeenten onder druk zetten, denken deskundigen. Zij vragen zich ook af of de juridische onderbouwing van deze aanwijzing voldoende is en of gemeenten wel gehoor moeten geven aan de aanwijzing.

Geerten Boogaard, hoogleraar decentrale overheden aan de Universiteit Leiden zegt dat een bestuurlijke aanwijzing een uitzonderlijk middel is dat niet vaak wordt ingezet. Nu is dat wel het geval, maar de vraag is of het terecht is ingezet. "Er is een aanwijzing, maar niemand weet of de staatssecretaris wel bevoegd is om die te geven. Want er is onvoldoende onderbouwing. Dus de vraag is of dit geen gesuggereerde bevoegdheid is."

Als er sprake is van een gesuggereerde bevoegdheid, is dat volgens Boogaard schadelijk voor de interbestuurlijke verhoudingen. Dat de brief de verhoudingen op scherp heeft gezet blijkt ook uit de reactie van de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb. Hij noemde de aanwijzing een "bot en grof middel". Daarnaast noemde hij de argumenten van de staatssecretaris 'ondeugdelijk'.

Ook hoogleraar staatsrecht Wim Voermans denk niet dat dit een goed middel is om lokale overheden mee over de streep te trekken. "Ik denk dat het Rijk zo niet met gemeenten moet omgaan. Leg geen verplichting op, maar ga met ze in gesprek."

Theo Weterings, commissievoorzitter Bestuur en Veiligheid van de VNG, spreekt de hoop uit dat het kabinet dit niet vaker gaat doen. Hij hoopt dan ook dat het voornemen om dat wel te doen, wordt geschrapt uit het coalitieakkoord. "Het is echt een aanfluiting. Dit is niet de manier hoe de Rijksoverheid moet omgaan met gemeenten. Een aanwijzing is echt een paardenmiddel."

Boogaard zou graag zien dat er een meer structurele oplossing komt. Weterings zou liever zien dat de leegstaande locaties worden gebruikt voor andere doeleinden. Bijvoorbeeld voor het huisvesten van spoedzoekers, studenten of arbeidsmigranten. Weterings benadrukt dat de bereidheid om te helpen er wel degelijk is bij gemeenten. Geerten Boogaard ziet dat ook, gemeenten geven gehoor aan de oproep van Broekers-Knol. 

Als gemeenten deze aanwijzing niet willen opvolgen, is het volgens Boogaard nog maar de vraag of het Rijk middelen heeft om navolging toch af te dwingen. "Zolang het niet duidelijk is dat het een bindende aanwijzing is, is er geen enkele grond om iets te doen als gemeenten het niet opvolgen."

Weterings kan nog niet zeggen of gemeenten naar de rechter stappen. "Ik ben ook van mening dat er weinig juridische onderbouwing is." Toch benadrukt hij vooral dat gemeenten tijdiger moeten weten hoeveel plekken nodig zijn, dan hoeven ze geen juridische strijd aan te gaan. "Maar ik begrijp dat er naar gekeken wordt en het gaat ook vast gebeuren."

Staatssecretaris Broekers- Knol heeft in een aanwijzingsbevoegdheid de gemeente Venray opgedragen om 500 asielzoekers tijdelijk op te vangen in de voormalige Evenementenhal in Oostrum.

In een interview op Radio 1 reageert hoogleraar Jan Brouwer Algemene Rechtswetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen op de aanwijzing die Broekers- Knol gebruikt.

De staatsecretaris beroept zich op haar bevoegdheid om door middel van een aanwijzingsbrief hiermee gemeenten te verplichten. Zij schermt daarbij ook met Europese afspraken. Brouwer heeft na twee weken onderzoek geconcludeerd dat een dergelijke maatregel niet voor dit doel toepasbaar is, dus het is een beetje uit de lucht gegrepen om een dergelijke aanwijzing zomaar op te leggen.

De hoogleraar heeft de stukken bestudeerd en er wordt geen enkele bemoeienis genoemd dus is hij op zoek gegaan naar een vijftal bevoegdheden die mogelijk gebruikt zouden mogen worden.

De bevoegdheid die het meest in aanmerking komt staat in de politiewet. Die is in 2012 al eens vaker ingezet en daar mocht Brouwer met zijn collega John schilder hoogleraar staatsrecht aan de VU een advies voor de minister over schrijven. Zij hebben klip-en-klaar beschreven wat de omvang van die bevoegdheid is en die leent zich niet voor het geven van dit soort van aanwijzingen. Maar nu wordt er 10 jaar later toch weer gebruik van gemaakt.

De staatssecretaris grijpt in op de beslissingsbevoegdheid in de gemeente, de gemeenteraad oordeelt hier nu niet meer over en de burgemeester gaat dit nu gewoon uitvoeren. Daar zit nu het pijnpunt. Een Europese verplichting die opgelegd wordt om asielzoekers op te nemen geeft aan het Rijk nog geen wettelijke bevoegdheid om aan de burgemeester een aanwijzing te geven.

U kunt het fragment terugluisteren op: https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/nos-radio-1-journaal/f178c739-c9ac-4676-b969-7e996dd224d2/2021-12-29-nos-radio-1-journaal

Tijd 2.18u tot 2.24 uur.

De Koninklijke Harmonie Euterpe uit Venray haalt vanaf 1 januari 2022 geen oud papier meer op.

Dit betekent, dat vanaf deze datum het papier in de wijk Veltum 2, op de eerste donderdag, van de maand vanaf 18.30 uur niet meer opgehaald wordt. U kunt uw oud papier gratis bij het milieustation kwijt (denk aan uw afvalpas)

Er is nog geen nieuwe vereniging gevonden die deze route graag wil overnemen. Bekijk de Afvalkalender voor overige papierinzamelpunten in uw buurt.